Geneza wieży z 1899

Śnieżnik jest 17. szczytem co do wysokości w całych Sudetach.  Rozległa kopuła szczytowa jako jedyna w Masywie Śnieżnika wystaje ponad górną granicę lasu, tworząc dobre miejsce do dalekich obserwacji. Pierwsze utrwalone panoramy ze szczytu pochodzą z końca XVIII wieku. W styczniu 2020 roku zostało potwierdzone, że jest to jedyny szczyt w Polsce skąd można dostrzec oddalone o 300km alpejskie masywy Schneeberg i Rax.) Rozległe wypłaszczenie Śnieżnika znacząco jednak utrudnia obserwację miejscowości położonych w bezpośredniej okolicy.

W 1838 roku Międzygórze stało się własnością Marianny Orańskiej, dzięki jej staraniom powstały drogi łączące Międzygórze ze Stroniem Śląskim oraz Lądkiem Zdrój. W 1858 roku powstał w Międzygórzu modrzewiowy dworek myśliwski, zwanym też letnią rezydencją Orańskiej. W czasie, gdy Międzygórze należało do ks. Marianny Orańskiej przystąpiono również do zagospodarowania Wodospadu Wilczki i skalistego wąwozu poniżej. Wodospad otoczono balustradami, zbudowano punkty widokowe połączone kamiennymi stopniami oraz przerzucono mostek nad progiem, z którego można podziwiać nie tylko wąwóz za wodospadem, ale także napawać się pięknem wody, która spada z wielkim hukiem do kotła o kilkunastometrowej średnicy.


W 1869 Marianna przejęła tereny na hali pod Śnieżnikiem, a z jej polecenia w 1871 ukończono budowę gospody turystycznej posiadającej 50 miejsc noclegowych wraz z dużą salą jadalną na hali pod Śnieżnikiem. W późniejszych latach obiekt był kilkukrotnie modernizowany, początkowo nosił nazwę „Szwajcarka” jednak w 1948 dla odróżnienia od schroniska w Rudawach Janowickich dano mu nazwę „Na Śnieżniku”


Pierwsza konkretna propozycja budowy Wieży Na Śnieżniku pojawiła się w 1882 roku, dwa lata później na jej budowę nie zgodził się jednak książę Albrecht Hohenzollern, (jedyny syn księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna i Marianny Orańskiej, która zmarła 1883 roku). W 1887 roku inicjatywę budowy Wieży Na Śnieżniku prowadzi Kłodzkie Towarzystwo Górskie (Glatzer Gebirgsverein), gdy rok później – w 1888 umiera cesarz Wilhelm I – król Prus w latach 1861–1888 postanowiono, że przyszła wieża będzie pomnikiem ku jego pamięci. W ten sposób przełamano początkową niechęć Albrechta, któremu nie wypadało odmówić budowy wieży ku czci cesarza i swojego krewnego. (Dziadek cesarza Wilhelma I był również dziadkiem Marianny Orańskiej). 

Wieża Na Śnieżniku została zaprojektowana przez wrocławskiego architekta i krytyka sztuki Felixa Henry. Zaprojektował on również między innymi Nową Synagogę w Opolu, unikatowy kryty most w Lądku Zdroju i  rezydencję rodziny przemysłowców Schoellerów (dziś hotel Platinum Palace we Wrocławiu.) Projekt Felixa został zatwierdzony w 1893, rok później zadanie budowy powierzono Emilowi Giesserowi z Kłodzka, który był mistrzem budowlanym. 

Dnia 6 kwietnia 1895 rozpoczęła się budowa, sam kamień węgielny został położony 11 dni później. Prace budowlane na szczycie prowadzone były tylko w miesiącach letnich i trwały 4 lata. Kamienie wykorzystywane przy budowie pozyskiwano z pobliskich gołoborzy, a z pobliskich źródeł rzeki Morawy przynoszono wodę. Detale architektoniczne wykonane z piaskowca pochodziły z Polanicy Zdroju. Budowę Wieży na Śnieżniku ukończono w 1899 roku, 9 lipca nastąpiło jej oficjalne otwarcie z udziałem księcia Albrechta. 

Całkowita wysokość Wieży na Śnieżniku to 33,5 metra. Dwie cylindryczne wieże z platformami widokowymi na wysokości 17,4 metra i 29,9 stanowiły charakterystyczny punkt orientacyjny. Wejście znajdowało się w większej wieży i prowadziło do wysokiej na 5 metrów sali której nadano nazwę Hali pamięci cesarza Wilhelma I. Wąskie i zwieńczone łukami okna rozświetlały salę o średnicy 8 metrów. Wewnątrz znajdowało się popiersie cesarza o wysokości 1,23m oraz tablica pamiątkowa poświęcona budowniczym. 

Na niższą platformę widokową prowadziły spiralne kręte schody wewnątrz niższej wieży, następnie po przejściu do większej wieży i pokonaniu kolejnych metalowych spiralnych schodów docierano na wyższy taras widokowy gdzie znajdowała się luneta oraz tablice z opisem poszczególnych szczytów. 

Wieża na Śnieżniku była punktem obowiązkowym dla wszystkich turystów odwiedzających Międzygórze. Wstęp na wieżę był płatny, a z zapisów historycznych wynika, że w 1906 roku odwiedziło ją 4200 osób. 

W 1948 roku przeprowadzono prace remontowe w celu zabezpieczenia opuszczonego obiektu, wówczas wmurowana została również kamienna tablica dla upamiętnienia jubileuszu 75-lecia istnienia. Wieża nadal była sporą atrakcją turystyczną okolicy oraz celem licznych wycieczek. Surowe warunki atmosferyczne panujące na szczycie Śnieżnika oraz dewastacja pogarszały stan budowli. 

To właśnie zły stan techniczny Wieży Na Śnieżniku był głównym pretekstem do podjęcia decyzji o jej wyburzeniu w 1973 roku. Wojskowi saperzy z Wrocławia przy użyciu materiałów wybuchowych wysadzili w powietrze obiekt. Wbrew opinią o złym stanie technicznym, udało im się to dopiero przy zastosowaniu podwójnych ładunków, pierwsza detonacja okazała się nieudana. Kamienna konstrukcja runęła 11 października o godz. 14:01.

Pierwsze koncepcje dotyczące odbudowy obiektu pojawiły się już 6 lat później, w 1979 roku Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu ogłosił konkurs na koncepcję odbudowy. Przez kolejne lata temat wracał kilkakrotnie, niestety bez oczekiwanych efektów … aż do roku 2012 kiedy to Związek Gmin Śnieżnickich (zrzeszający gminy: Bystrzyca Kłodzka, Stronie Śląskie i Międzylesie) rozpoczął realizację projektu, pt. „Wieża Trzech Kultur. Wykonanie dokumentacji odbudowy wieży widokowej na Śnieżniku”.

Zoabcz również: